"Hij wilde wel eens zien wat Jezus voor iemand was, maar het lukte hem niet door de mensenmassa,
want hij was klein van stuk." (Lucas, 19:3)

Op de omslag van de Bijbel voor de jeugd, Nieuw Testament, van Olav Van Outryve staat een afbeelding van Zaches in de vijgenboom. Zacheüs is onze vriend. Hij wekt onze sympathie. Hij doet zijn uiterste best om Jezus te zien en zijn inspanning wordt beloond: Jezus komt bij hem aan huis. Hoe heeft Zacheüs de eeuwen door de harten van allen weten te winnen? Waarom is hij zo populair, van in de kleuterschool tot bij de ouderen? Wat maakt dat Zacheüs voor ons zo uniek is?

Misschien is dit verhaal zo populair omdat het ons zo duidelijk de goedheid en menslievendheid van Jezus toont. Jezus verkocht niet veel theorie over de liefde. Hij toonde en beleefde de liefde in de praktijk. Hij gebruikte geen omhaal van woorden, maar beleefde de liefde metterdaad. Hij is gekomen om te zoeken en te redden wat verloren was.

Zacheüs was een tollenaar. Hij werd door zijn medemensen met een kwaad oog bekeken. In hun ogen was hij een geldafperser, die meeheulde met de Romeinse bezetter. Een corrupt iemand, die rijk geworden was door het zweet en het bloed van anderen, door uitbuiting en afpersing. Hij had een luxueus leven, maar gelukkig was hij niet. Hij had geen vrienden en iedereen bleef weg uit zijn omgeving. Eenzame rijkdom maakt niet gelukkig.

Jezus' houding was net andersom. Hij nam de mensen niets af, hij gaf de mensen juist datgene waaraan ze het meest behoefte hadden: erkenning en waardering. Bij Jezus mag je zijn wie je bent, allen worden we door God bemind zonder onderscheid. De blik van Jezus was heel anders dan die van mensen. De mensen spijkerden Zacheüs vast met hun harde en veroordelende blik. Zitten ook wij niet vol met vooroordelen? Jezus' blik was onbevooroordeeld, hij nodigde uit tot vriendschap, Hij sloot niemand uit.

Zacheüs wilde alleen zien wie Jezus was. Zich bekeren, daar had hij in de verste verte niet aan gedacht. Maar die blik van Jezus veranderde alles. De grote ommekeer in Zacheüs' leven begon op het ogenblik dat Jezus naar hem keek. Jezus' blik had een scheppende kracht, hij gaf nieuw leven. Jezus keek niet achterom naar het verleden, maar liet mensen met een schone lei aan de toekomst beginnen. "De Heer heeft mij gezien en onverwacht ben ik opnieuw geboren en getogen. Hij heeft mijn licht ontstoken in de nacht, gaf mij een levend hart en nieuwe ogen." (Zingt Jubilate, 559) Bekering betekent ook anders gaan leven. Jezus maakt ons tot nieuwe mensen, met een nieuw hart en nieuwe ogen. Zacheüs was na zijn bekering niet meer dezelfde. "Heer, bij deze schenk ik de helft van mijn bezit aan de armen en als ik iemand iets afgeperst heb, geef ik het hem vierdubbel terug."

Jezus spelde Zacheüs niet de les, neen, hij gaf hem zijn zelfwaardering terug: er steekt veel goeds in jou! Daardoor kon Zacheüs veranderen. Een schouderklop is zoveel beter dan een schop onder een achterste! Mochten ook wij voor anderen af en toe een teken van Gods liefde zijn, door anderen te waarderen, door het goede te zien en te bemoedigen, door dank u wel en proficiat te zeggen. Bevestig een mens, en je brengt hem tot leven.

Als mensen dit evangelie zo graag horen, komt dat zeker door die grote liefde van Jezus. Geld maakt niet gelukkig, maar de liefde die Jezus ons geeft, maakt nieuwe mensen van ons en doet ons herleven. Mogen ook wij in Gods' liefde gaan staan. Tijdens de wijding van een diaken of priester, zegt de bisschop tot de wijdeling: "Ik bid dat God die dit goede werk in u is begonnen, het ook zal voltooien." Vandaag moeten we bidden dat Gods liefdewerk in elk van ons mag verder groeien en dat God al onze goede voornemens en onze daden van geloof tot volkomenheid mag brengen (vgl. 2 Tess.1, 11).

Misschien is er nog een andere reden waarom dit evangelie zo populair is. Niet alleen de grote menslievendheid van Jezus raakt ons, maar we voelen ons ook aangetrokken tot Zacheüs. We herkennen onszelf in hem. Wat Zacheüs sympathiek maakt, is dat zinnetje: "Want hij was klein van gestalte." Zacheüs was klein! Hij stak niet boven de anderen uit. Hij was een mens die het niet alleen aankon, maar anderen nodig had om een zinvol leven te leiden. Hij kon zich wel groot houden door zijn rijkdom, maar diep vanbinnen was hij eenzaam en ongelukkig.

Zijn wij niet allen kleine Zacheüsjes? Ja, we kunnen de grote Jan uithangen, het hoofd hoog in de lucht houden, doen of we niemand nodig hebben, op hoge hakken lopen, ons rijk en gelukkig voordoen door een masker van merkkledij, dure auto's, welriekende parfums,... Maar als we eerlijk zijn met onszelf moeten we allemaal toegeven dat we maar Zacheüsjes zijn. We zijn eenzijdig in ons denken en doen, we zijn kortzichtig, we kunnen niet leven zonder erkenning, waardering en genegenheid, we hebben anderen nodig, we hebben de wijsheid niet in pacht, we zijn zo vaak onzeker over de keuzen die we moeten maken. Grote idealen, maar zo weinig realiteit! Vandaag zijn we hevig voorstander van iets of iemand en morgen veranderen we van richting. We volgen trends en modes, golven van sympathie en antipathie, maar we weten met onze houding geen raad. Tegenover God zijn we allemaal kleine en nietige mensen, maar als we dat eerlijk durven toegeven, dan komt God naar ons toe. Hij is in de mensengestalte van Jezus gekomen om te zoeken en te redden wat verloren was. Als we ons in onze kleinheid tot God keren, schenkt Hij ons zijn liefde, en vervult van die liefde kunnen ook wij naar onze medemensen toegaan. Net zoals bij Zacheüs zal de blik van Jezus ons met liefde vervullen en ons aanzetten tot naastenliefde. Ook wij worden gezonden om te zoeken en te redden wat verloren was, in Jezus' naam. Durven we onze valse rijkdom af te leggen, durven we onze standing achterwege te laten, omwille van die ene Naam, Jezus, onze Redder?

 

Emmanuel Van Lierde